Een krachtige nieuwe documentaire, Nika, de Griend, creëert bewustzijn over de toekomst van de Canarische Eilanden. Door de ogen van een nieuwsgierige zeezoogdier brengt bioloog en wetenschapscommunicator Felipe Ravina een gepassioneerde oproep om het kwetsbare milieu van de archipel te beschermen, waarvan hij zegt dat het steeds meer bedreigd wordt door slechte planning, massatoerisme en overbevolking.
De film volgt Nika, een tropische griend die leeft in de Teno-Rasca Speciale Beschermingszone (ZEC) aan de zuidkust van Tenerife, waar de grootste permanente populatie van haar soort leeft, geschat op ongeveer 400 walvissen. Volgens Ravina leidt Nika’s ongewoon nieuwsgierige gedrag tot een reeks opmerkelijke gebeurtenissen die de kijkers meenemen in haar wereld, en hen aanmoedigen om diep om haar en haar soort te geven.
De documentaire ging in première op de Canarische Eilanden nadat hij de Gouden Barandilla won op CimaSub, Spanje’s toonaangevende mariene filmfestival, en reisde daarna door Duitsland en Oostenrijk als onderdeel van de Ocean Film Tour. De film combineert adembenemende onderwatercinematografie met een harde boodschap over het milieubeheer van de eilanden.
Ravina regisseerde de film samen met José Hernández en schrijft jaren van werk toe aan de samenwerking met collega-onderzoekers Mirna Piñero en Sergio Hernández voor het vastleggen van de verbluffende beelden. Vanwege de strenge Spaanse regelgeving op het filmen van zeezoogdieren, vereiste hun werk speciale vergunningen van het Ministerie van Ecologische Transitie.
Centraal in Ravina’s boodschap staat een harde beoordeling van de mariene beschermingsinspanningen van de Canarische Eilanden – of het gebrek daaraan. “De bescherming van de zee hier is ronduit ontoereikend,” stelt hij. “Slechts drie van de acht eilanden hebben mariene reservaten, en Tenerife heeft er nog steeds geen. Na 20 jaar aan beloften wachten we nog steeds. Ondertussen zijn de middelen voor toezicht en handhaving minimaal, waardoor zeezoogdieren in een staat van chronische stress verkeren.”
Hij wijst op overvolle wateren vol recreatieboten, jetski’s en illegale visexcursies als een andere grote zorg. Ondanks het groeiende verkeer op zee, heeft de regio slechts één patrouilleboot om het gebied te bewaken.
Een bijzonder verontrustend probleem dat in de documentaire wordt aangekaart, is het gebruik van rioolbuizen die ongezuiverd afvalwater rechtstreeks in de oceaan lozen. Alleen al Tenerife heeft meer dan 200 van zulke locaties. Ravina waarschuwt voor de verwoestende effecten op mariene ecosystemen en de volksgezondheid, en noemt gevallen van mensen die ziek werden na het zwemmen in besmet water. “Deze wateren zitten vol bacteriën, virussen en parasieten,” zegt hij, “en de testsystemen zijn zo traag dat waarschuwingen vaak te laat komen.”
Deze milieudegradatie, zo betoogt Ravina, wordt verergerd door overbevolking en een door de overheid gesteunde hausse aan luxe toeristische projecten. Hij wijst op het controversiële Cuna del Alma-project in Costa Adeje als een symbool van wat hij ziet als een kapot systeem: “Ze privatiseren openbaar land, vernietigen ecosystemen, en vegen een van de laatste overgebleven dorpen in het zuiden weg. Ondanks dat het project drie keer is stilgelegd vanwege juridische problemen, heeft de huidige regering alles op alles gezet om het toch door te drukken.”
Deze frustraties kwamen tot een hoogtepunt in april 2024, toen de Canarische Eilanden de grootste milieudemonstratie in hun geschiedenis zagen onder de slogan: “De Canarische Eilanden Hebben een Grens.” Ravina, een van de voornaamste figuren achter het protest, beschreef het als een krachtig signaal van het volk dat om systemische verandering vraagt.
“Het was een noodkreet vanuit de acht eilanden, een oproep om een einde te maken aan de ongebreidelde ontwikkeling en de vernietiging van ons land,” zei hij. “Mensen zijn uitgeput door politiek wanbeheer, corruptie, en het gevoel dat de plek waar ze van houden stukje bij beetje wordt verkocht.”
Terwijl het toerisme blijft groeien, waarschuwt Ravina dat zelfs de sector zelf in gevaar is. De ongeremde expansie en druk op de infrastructuur, zegt hij, veranderen de eilanden in een onaangename ervaring voor bezoekers, met overvolle stranden, aangetaste landschappen en vervuilde zeeën. “Elk jaar verdwijnen er meer natuurlijke plekken. De weinige die er nog zijn, worden overspoeld. Als we de koers niet veranderen, verliezen we allemaal – bewoners, dieren én toeristen.”
Nika, de Griend is niet alleen een eerbetoon aan een bijzonder dier – het is een vurige oproep aan de Canarische Eilanden om te beschermen wat er nog over is van hun natuurlijke erfgoed, voordat het te laat is.
Bron: canarianweekly